በቡድን መድፈር፣ ዝርፊያና ድብደባ፡ የሕወሐት ጥቃትና ጭፍጨፋ ሰለባ አማራዎች ምሥክርነት (ጌታቸው ሽፈራው)

---

 

ሴቶች በአፈሙዝ ተገድደው በቡድን ተደፍረዋል፣ ተዘርፈዋል፣ ድብደባና ሰቆቃ ደርሶባቸዋል፤

የሕወሐት ታጣቂዎች የጤና ተቋማትን ከዘረፉና ካወደሙ በኋላ የመድኃኒት እና የሕክምና አገልግሎት ተቋርጧል፤

ጦርነቱ ወደ አማራ ክልል ከተሻገረ ወዲህ ዘግናኝ የመብት ጥሰትና ጭፍጨፋ ተፈጽሟል፤

የትግራይ ሕዝብ ነጻ አውጪ ግንባር (ትህነግ) በአማራ ክልል፣ ነፋስ መውጫ አካባቢ ወረራ በፈጸመበት እና ጥቃት ባደረሰበት ነሐሴ አጋማሽ 2013 ዓ.ም 16 የከተማው ሴቶች በወራሪው መደፈራቸውን ለአምነስቲ ኢንተርናሽናል ተናግረዋል፡፡

እነዚህ ከጭፍጨፋ የተረፉት ሴቶች በጠመንጃ አፈሙዝ ተገድደው በሕወሐት ታጣቂዎች በቡድን ተደፍረዋል፣ ንብረቶቻቸው ተዘርፈዋል፣ እጅግ የከፋ አካላዊ ድብደባና ሰቆቃ ደርሶባቸዋል፡፡ አምነስቲ መረጃ ሲሰበስብ ቃለ-መጠይቅ ካደረገላቸው 16 የአስገድዶ መደፈር ሰለባ ሴቶች ውስጥ 14ቱ በቡድን የተደፈሩ ናቸው፡፡ የሕወሐት ታጣቂዎች በነፋስ መውጫ የሚገኙ የጤና ተቋማትን ሙሉ በሙሉ በመዝረፍ የተረፋቸውን አውድመውታል፡፡

አማራና አፋርን በኃይል ለማጥቃት በማሰብ ባካሄደው ወረራ፣ ከነሐሴ 6-15 ቀን 2013 ዓ.ም ድረስ የጋይንት ወረዳ ማዕከል የሆነችውን ነፋስ መውጫን በወረረባቸው ቀናት ጥቃትና ውድመት ፈጽሟል፡፡ በእነዚህ 9 የወረራ ቀናት ውስጥ 70 የሚሆኑ ሴቶች በሕወሐት ታጣቂዎች መደፈራቸውን መናገራቸውን የአማራ ክልል መንግስት ባለሥልጣናት ለአምነስቲ ኢንተርናሽናል አስታውቀዋል፡፡

‹‹የጥቃቱ ሰለባዎች በሰጡን ምስክርነት የሕወሐት ታጣቂዎች ድርጊት አስጨናቂና እጅግ አውሬያዊ መሆኑን ገልጸው በጦር ወንጀል የሚመደብ ብሎም በሰብዓዊነት ላይ የተፈጸመ ወንጀል (despicable acts by TPLF fighters that amount to war crimes, and potentially crimes against humanity) ነው፡፡ ታጣቂዎቹ የሰው ልጅን የሰብዓዊነትና የሞራል ልዕልና ያጨቀየ ተግባር ነው የፈጸሙት›› የአምነስቲ ኢንተርናሽናል ዋና ጸሐፊ አግነስ ካላማርድ

ዋና ጸሐፊዋ አግነስ ‹‹የሕወሐት ታጣቂዎች እየፈጸሙ ካሉት የሰብዓዊ መብት ጥሰት ወንጀል፣ የዓለም-አቀፍ የሰብዓዊ ሕግጋት ያፈነገጠ ተግባር፣ አስገድዶ መድፈር እና ጾታን መሠረት ያደረጉ አስከፊ ጥቃቶችን በአፋጣኝ እንዲያቆሙ፡፡ በእንደዚህ ያለ ወንጀል ጉዳይ ላይ ምንም አይነት ትዕግስት እንደማይኖርና ተሳታፊዎች ሁሉም ተጠያቂ እንዲሆኑ ያሰማራቸው አካል (ሕወሐት) አካልም ሊገነዘበው ይገባል›› በማለት አስጠንቅቀዋል፡፡

የሕወሐት የቡድን የመድፈር ወንጀል እና የአካል ጥቃት

አምነስቲ ኢንተርናሽናል በቡድን አስገድዶ መደፈር እና ጾታን መሠረት ያደረገ አካላዊ ጥቃት የደረሰባቸውን 16 የንፋስ መውጫ ሰለባዎች ጥንቃቄ በተሞላበት መልኩ የቪዲዮ መደወያ መተግበሪያ በመጠቀም ቃለ-መጠይቅ አድርጎላቸዋል፡፡

በተጨማሪም የንፋስ መውጫ ሆስፒታል ኃላፊን፣ በደረሰው ጥቃት ዙሪያ እና ከጥቃቱ ማግስት ስለተፈጠረው የስነ-ልቦና ቀውስ መረጃው ያላቸውን የአካባቢውን እና የክልሉን የሥራ ኃላፊዎች በማነጋገር መረጃ ሰብስቧል፡፡

በዚህም የሴቶች፣ ሕጻናትና ወጣቶች ዴስክ ኦፊሰር እንደገለጹት፣ 71 ሴቶች አካባቢውን ወርረውት በነበሩ የሕወሐት ታጣቂዎች ተገደው ተደፍረዋል፡፡ ይሁን እንጂ የፌደራል ፍትሕ ሚኒስቴር ቁጥራቸው ወደ 73 ከፍ እንደሚል አሳውቋል፡፡

  ጥቃቱ ሰለባ ሴቶች ለአምነስቲ እንደገለጹት፣ ነሐሴ 6/2013 ዓ.ም የሕወሐት ታጣቂዎች ከተማውን እንደተቆጣጠሩ ነው አስገድዶ መድፈር የጀመሩት፡፡ በሚናገሩት የትግርኛ ቋንቋ ተጽዕኖ በሚታወቅበት አነጋገር፣ አማራን አዋራጅ ስድቦቻቸው እና በግልጽም ሕወሐት መሆናቸውን በመናገራቸውማንነታቸውን መለየት ችለዋል፡፡

በዕምነት የተባለች የ45 ዓመቷ የንፋስ መውጫ ከተማ የጥቃቱ ሰለባ፣ 4 የሕወሐት ታጣቂዎች ነሐሴ 8 ቀን 2013 ዓ.ም በምሽት ወደቤቷ እንደመጡ፣ ቡና እንድታፈላላቸው ካስገደዷት በኋላ፣ 3ቱ አስገድደው በቡድን እንደደፈሯት ለአምነስቲ ኢንተርናሽናል ተናግራለች፡፡

‹‹አዝማሚያቸውን በፍጥነት ስለተረዳሁ፣ ሴቶች ልጆቼን እንዳይደፍሩብኝ በፍጥነት ከቤት እንዲሸሹ አደረኳቸው፡፡ ሆኖም የሕወሐት ታጣቂዎች ልጆቼን መልሼ እንዳመጣቸው አስጨነቁኝ፡፡ እኔም እንደማላመጣላቸው ነገርኳቸው፡፡ ከዚያ መሳደብ ጀመሩ፡፡ ‹‹አማራ አህያ ነው››፣ ‹‹አማራ የማይረባ ነው›› እያሉ ይሳደቡ ነበር፡፡ ሆኖም ከመካከላቸው አንዱ ስድቡን እንዲያቆሙ ይከለክላቸው ነበር፡፡ ‹‹ይች እናት ናት፣ ልናጠቃት አይገባም›› ይላቸው ነበር፡፡ ነገር ግን እሱን አባረው ቀሩት 3ቱ እየተፈራረቁ አስገድደው የመድፈር ወንጀል ፈጸሙብኝ››

የ30 ዓመቷ የንፋስ መውጫ ከተማ ምግብ ቤት ባለቤት የሆነችው ሌላኛዋ ሰለባ ገበያነሽ ለአምነስቲ ኢንተርናሽናል የተናገረችው፡  ‹‹የፈጸሙብኝን ለእናንተ ለመናገር እንዲህ ቀላል አይደለም፡፡ አስገድደው ደፍረውኛል፡፡ ልጆቼ እያለቀሱ ከፊታቸው ለሦስት ደፍረውኛል፡፡ ትልቁ ልጄ 10 ዓመቱ ሲሆን ትንሹ 9 ዓመቱ ነው፤ የሕወሐት ታጣቂዎች ሲደፍሩኝ እየተመለከቱ ያለቅሱ ነበር፡፡ ታጣቂዎች ማድረግ የፈለጉትን ሁሉ አድርገው ሄዱ፡፡ ከባድ ድብደባም ፈጽመውብኛል፡፡ ከቤቴ ሽሮዬን እና በርበሬዬ ሳይቀር ዘርፈውኛል፡፡ በጥፊ እና በእርግጫ ደብድበውኛል፡፡ አፈሙዝ ደግነውም እንደሚገድሉኝ አስፈራርተውኛል››

 የ28 ዓመቷ ሐመልማል እንጀራ በመሸጥ ትተዳደራለች፡፡ ነሐሴ 7 ቀን 2013 ዓ.ም 4 የሕወሐት ታጣቂዎች ሴት ልጇ ፊት በቡድን አስገድደው እንደደፈሯት ለአምነስቲ ኢንተርናሽናል ተናግራለች፡

‹‹የ 2 እና የ10 ዓመት ሴት ልጆች አሉኝ፡፡ ልጆቼን እንዳይገድሉብኝ በከፋ ሰቆቃ ውስጥ ገብቼ ነበር፡፡ ‹እኔን እንዳሻችሁ ግደሉኝ፣ ልጆቼን አትንኩብኝ› እያልኩ አለቅስ ነበር፡፡ ትንሿ በወቅቱ ተኝታ የነበረ ቢሆንም፣ ትልቋ ልጄ የሚሆነውን ትከታተል ነበር፡፡ እሷ ያየችውን እና የደረሰባትን ጭንቀት ለመናገር አቅም አጣለሁ፡፡

 ከሠውነት ዝቅ የሚያደርጉ የጥላቻ ስድብ ጥቃቶች

በቡድን ከመድፈርና ከድብደባ በተጨማሪ የሕወሐት ታጣቂዎች ዘር-ተኮር የማዋረጃ ስድቦችን እንደተጠቀሙ፣ በተለይም ‹‹አማራ አህያ ነው›› እና ‹‹አማራ ስግብግብ ነው›› የሚሉ ይገኙበታል፡፡ አንዳንዶቹ በግልጽ ሴቶቹን የሚደፍሩት የፌደራል መከላከያ ሠራዊት የትግራይ ሴቶችን ስለደፈረ ለበቀል እንደሆነ ተናግረዋል፡፡

በ 4 የሕወሐት ታጣቂወች የተደፈረችው ሐመልማል ለአምነስቲ ስትናገር፡

‹‹ቀድሞ አስገድዶ የደፈረኝ ዋናው መሪያቸው ነው፡፡ ‹አማራ አህያ ነው፣ አማራ ትግራይን ጨፍጭፏል፣ መከላከያ ሚስቴን ስለደፈረብኝ ነው አንችን የምደፍርሽ› ይል ነበር፡፡

መስከረም፣ በ3 የሕወሐት ታጣቂዎች በቡድን የተደፈረችው፣ በመሣሪያ ሰደፍ የተደበደበችው የ30 ዓመቷ ወጣት ለአምነስቲ የተናገረችው፡ ‹‹ይሰድቡኝ ነበር፤ ‹አንች አህያ አማራ፣ ከዚህም በላይ ብናደርግሽ ትችይዋለሽ› እያሉ ነው የደፈሩኝ፡፡ ከዚያ በኋላ እራሴን ስለሳትኩ የሆነውን አላውቅም፡፡››