የኢትዮጵያ ሁቱዎች እና ኢነተርሃሞይ!
ጌራ ወርቁ
እየሆነብን ያለው ከሃያ ስምንት አመት በፊት በሩዋንዳ ላይ እንደሆነው ነው።
የሩዋንዳ ሁቱዎች ለጥላቻቼው መነሾ ቅናት ነበር። እ. ኤ.አ. በ1916 ሩዋንዳን በቅኝ የያዘቻት ቤልጂየም ለቱትሲዎቹ መልካም እይታ ነበራት፤ “ምርጥ ዘሮች” በሚልም ታሞካሻቼው እና ትሸልማቼው ነበር። በቁጥር በልጠው በጭንቅላት ያነሱት ሁቱዎችም ሰይጣናዊ ቅናት ጎጆ ሰራባቼው፣ በባህል እና በቋንቋ የሚመስሏቸውን ቱትሲዎች ጥርስ ነከሱባቼው፤ በአገኙት አጋጣሚ ሁሉ ይገድሉ እና ያጠቋቸውም ጀመር።ይባስ ብለው እ.ኤ .አ . በ1959 ይፋዊ ጥቃት በመፈፀም ከሃያ ሺህ ያላነሱ ቱትሲዎችን ጨፈጨፉ፣ እልፎችን ወደ ዩጋንዳ፣ ታንዛንያ፣ ብሩንዲ አስሰደዱ። ደም ያገነነው የሁቱ ጎሳ በለስ ቀናውና በ1962 እ ኤ አ፥ ሩዋንዳ ከቤልጅየም ነፃ ስትወጣ የሁቱው ተወላጅ ጁቪን ሃብሪማን በትረ መንግሥቱን ጨበጠ።
የሩዋንዳ ሰማይ፦ እንኳን ለተወለደው ለተፀነሰው ቱትሲ ጨለማ ሆነች። በሀገሪቱ የሚከሰተው አስቂኝም ሆነ አሰቃቂ ነገር ሁሉ በቱትሲዎች ይሳበብ እና ቱትሲዎቹ ይቀጡበት ነበር፤ በወቅቱ ሀገሪቱን ገጥሟት የነበረ የኢኮኖሚ ቀውሱ ጭምር በቱትሲዎች ተመካኜ። የሃብሪማን አስተዳደር ፖሊሲ ጭምር “ቱትሲዎቹ ይመጡልሀል” በሚል የማስፈራሪያ ቃል ተቀየረ። ጀምበር ደም አዝላ እየጠለቀች ዘመናት አለፉ። ብዙ ሌሊቶች ተቆጠሩ።
በስቃዩ መካከል ግን፥ ወደ ጎረቤት ሀገር የተሰደዱት ቱትሲዎች “የሩዋንዳ አርበኞች ግንባር” በሚል መጠሪያ ታጣቂ ሀይል አደራጅተው ነበር። ታሪኩን ብዙሀኑ ስለሚያውቀው ላሳጥረው፦
እ ኤ አ በ1994 ፕሬዝዳንት ጁቪን ሃብሪማን ተገደለ። እንደ ተለመደው ሁሉ የፕሬዝዳንቱ ግድያ በቱትሲዎች ተሳበበ፤ ግልፅ ጦርነትም ታወጀ። ከህፃን እስከ አዛውንት፣ ከልጅ እስከ አዋቂ ያሉ ቱትሲዎች በገጀራ እና በክላሽ እንኮቭ ተጨፈጨፉ። ወጣቶች ታስረው ተወገሩ፣ ሴቶቹ ተደፍረው ተገደሉ። ገዳዩ እና ጨፍጫፊው “ኢንተርሃሞይ” በመባል ይጠራ ነበር፤ የተደራጀው እና የሚመራው፥ በጦር መኮንኖች፣ በነጋዴዎች እና በፖለቲከኞች ነበር። ከሚያዚያ እስከ ሰኔ በተደረገው መቶ ቀን ባልሞላ ጭፍጨፋ፥ ከስምንት መቶ ሺህ የሚልቁ ቱትሲዎች ተጨፈጨፉ።
የማታ ማታ ግን “የሩዋንዳ አርበኞች ግንባር” ደረሰ፤ የመንግስትነት ሰይፍንም ጨበጠ። ቱትሲዎችን ጨርሶ ከመጥፋትም ታደጋቸው። አምስት መቶ የሚሆኑ ጨፍጫፊ፤ አስጨፍጫፊ ሁቱዎች በሞት፣ መቶ ሺህ የሚሆኑት ‘ እስር ‘ ተፈረደባቸው። ብዙዎችም ወደ ያኔዋ ዛየር፣ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ ተሰደዱ።
እንግዲህ በእኛ ሀገር የተደረገው እና የሚደረገው ከዚሁ የሩዋንዳ ታሪክ የራቀ አይደለም። የኢትዮጵያ ሁቱዎች በአማራው ላይ የተነሱበት ሰበብ የረከሰ ቅናት ነው፤ “ቀድመውኝ ሀገር ሰሩ፣ ኢትዮጵያ በምትባለዋ ሀገር ግንባታ ላይ ከእኔ የላቀ አሻራ ኖራቸው፤” የሚል ቅናት። በእርግጥ “የአያቶቼን ወረራ አደናቅፈዋል፤” የሚል የበቀል መነሾም አለው። የአምስት ሺህ አመት ታሪክ ባላት ኢትዮጵያ ውስጥ በእግዚሄር እንግዳነት ከገባ 5 መቶ አመት ያልሞላው ኦሮሞ ብቸኛ የሀገሪቱ ባለቤት ለመሆን መናከስ ከጀመረ ከርሟል። የእነዚህ ንክሻ ከኢንተርሀሞይ የሚለየው የሰው ደም የሚጠጡ፣ የሰው ስጋ የሚበሉ መሆናቸው ነው።
የሩዋንዳ ሁቱዎች ምኞት ቱትሲዎቹን ማጥፋት ነበር፤ የእነዚኞቹም ሀሳብ አማራውን ማጥፋት እና መውረር ነው። የሩዋንዳዎቹ ጭፍጨፋ የጀመረው ከፕሬዝዳንቱ ሞት ቀድሞ ከጥንት ነው፤ እነዚህኞቹም አማራውን ማጥቃት ከጀመሩ ቆይተዋል። የሩዋንዳዎቹ፥ እስከ ሰላሳ ሺህ አባል ያለው ጨፍጫፊ ሀይል “ኢንተርሃሞይ” ነበራቸው፤ ኢንተርሃሞይ ማለት አቻ ፍቺው “በቡድን የሚያጠቃ” ማለት ነው። የተቋቋመውም የሚመራውም በጦር መኮንንኖች እና በፖለቲከኞች እንዲሁም በነጋዴዎች ነበር። የእነዚህኞቹም በአብይ አህመድ አሊ፣ በብርሃኑ ጁላ፣ በይልማ መርጋሳ…እና በኦሮሞ ተቆርቋሪዎች ሁሉ የተቋቋመ እና የሚደገፍ፣ አማራውን የሚያጠፋ “ኢንተርሃሞይ” አላቸው። ስለሆነም አማራን መጨፍጨፋቸውን ይቀጥላሉ።
በመሀል ቤት ደግሞ፣ ግፈኛ መገደሉ አይቀርም እና አብይ አህመድ አሊ ቢገደል፣ ስሙ በአማራው ተሳብቦ የሚደርሰውን ጭፍጨፋ አስቡት፤ በመሆኑም አማራው የተደራጀ መካች ሀይል ያስፈልገዋል፤ እራሱን ያረከሰ፣ ነፍሱን ለወገኑ አሳልፎ የሰጠ፣ ልክ እንደ “ሩዋንዳ አርበኞች ግምባር” በስነ ልቦናም፣ በአካልም የታጠቀ።
አቅሙ ምላጭ ለመሳብ የደረሰ አማራ ሁሉ፥ ፆታ ሳይለይ ሊታጠቅ ይገባል። አራት በሬ ያለው ገበሬ ሁለቱን በሮች ሽጦ አብራራው ይግዛ፤ ወጣቱ ከአብቁተም ከኢንተርፕራይዙም ተበድሮ፣ አራጣም ቢሆን አፈላልጎ ይታጠቅ። የአማራ ባለሀብት፥ የእህት የወንድሙን ልጅ፣ ጎረቤቱን ካላስታጠቀ፥ የመፀፀቻ ነገን እራሱ አያይም። ከሀገር ውጭ የሚኖረው አማራ ከታይታ የወጣ እገዛ ማድረግ እና በተደበቀ መልኩ የቁርጥ ቀን ልጆቹን ፈልጎ ሊያግዝ ይገባል። እንዲህ ከሆነ አማራው ከመጥፋት ይድናል፤ የስቃይ ጊዜውም አጭር ይሆናል። እራሱን ብቻ አይደለም፥ ታፍራ እና ተከብራ የኖረችዋን ሀገረ ኢትዮጵያ፥ እንደ አያቶቹ ያድናታል።
እናቸንፋለን! ብቻ አንተ፥ በአገኜኸው አጋጣሚ ሁሉ ታጠቅ !